کسب‌وکارهای تعاونی خوشه‌ای

مسلم خانی؛ مدیرکل تحقیقات، آموزش و ترویج وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با پرداختن به پنج محور اساسی در حوزه‌های «تعاون»، «توسعه اشتغال»، «روابط کار»، «امور فرهنگی و مهارت‌آموزی» و «رفاه اجتماعی» ۴۰ پیشنهاد عملیاتی برای تحول بنیادین در این وزارتخانه ارائه کرده است.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار قدس محوری‌ترین مورد در حوزه تعاون و تعاونی‌ها را برنامه‌ریزی برای ایجاد کسب‌وکارهای تعاونی خوشه‌ای و افزایش تاب‌آوری آن‌ها می‌داند. خانی ایجاد کرسی‌های تعاون و کارآفرینی در دانشگاه‌ها و کمک به ایجاد کسب‌وکارهای تعاونی دانشجویی و ایجاد رشته تعاون و توسعه اقتصادی در دانشگاه و درس سه واحدی آشنایی با مبانی تعاون و کارآفرینی در همه رشته‌های تحصیلی را از ضرورت‌ها در این حوزه می‌شمارد.

«ایجاد و توسعه تعاونی‌های انبوه‌سازی مسکن با استفاده از اراضی ملی و با رویکرد تولید مسکن ارزان و باکیفیت و حمایت از تعاونی‌های مسکن محله به‌ منظور احیا، مرمت و بازسازی ساختمان‌های فرسوده» و «ایجاد شبکه سراسری تعاونی‌های مصرف محلی با رویکرد توان‌افزایی تعاونی‌های مصرف کنونی و افزایش توان رقابت آن‌ها با کسب‌وکارهای موجود از طریق توسعه نظام دیجیتال مارکتینگ» از دیگر مواردی است که وی به آن‌ها اشاره دارد.

به گفته وی «ساماندهی صاحبان مشاغل غیررسمی اعم از کارگران روزمزد، فروشندگان دوره‌گرد، کارگران خانگی و... در قالب کسب‌وکارهای تعاونی موضوعی» از اهم مواردی است که باید در دستور کار دولت انقلابی قرار بگیرد.

خانی با اشاره به راه‌اندازی نهضت ظرفیت اسمی بنگاه‌ها در حوزه توسعه اشتغال و کارآفرینی توضیح می‌دهد: بخش زیادی از واحدهای تولیدی به دلیل نبود بازار و مشکلات مربوط به مواد اولیه، تورم و نبود نقدینگی در حالی‌ که خط تولید و منابع انسانی‌شان کامل است با یک سوم ظرفیت یا کمتر مشغول فعالیت هستند. در این نهضت بایستی ظرفیت اسمی بنگاه‌ها در بازه زمانی چهار ساله به ظرفیت اسمی که در طرح کسب‌وکارشان ارائه داده‌ شده نزدیک شود.  وی معتقد است وزارتخانه برای توسعه مشاغل خرد و خانگی و حمایت از کارآفرینی خانوادگی بایستی از طریق عضویت آنان در شبکه‌های کسب‌وکار و ایجاد پیوند بین آنان و مراکز بزرگ عرضه و فروش به توانمندسازی شاغلان خانگی بپردازد.  وی حمایت از مشاغل نوین با رویکرد توسعه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و تدوین قوانین جدید کارآفرینانه را نیز ضروری دانسته و معتقد است می‌توان با بازطراحی نظام استاد- شاگردی از طریق ایجاد پیوند بین مدرسه و دانشگاه با بازار کار و طراحی بسته جامع حمایت از کارآموزان برای توسعه اشتغال‌پذیری و افزایش مهارت‌های کارآفرینی اقدام کرد.

طراحی نظام حداقل دستمزد منصفانه

وی در صدر پیشنهادهای خود در حوزه روابط کار از برنامه‌ریزی و اقدام برای طراحی و اجرای نظام حداقل دستمزد منصفانه می‌گوید که طبق آن طراحی الگوی مزد ماتریسی با در نظر گرفتن مؤلفه‌های مؤثر بر توانایی نیروی کار نظیر مدرک و رشته تحصیلی، میزان مهارت، نوع و ماهیت کار و اقلیم اشتغال مد نظر قرار می‌گیرد.  وی ایجاد سامانه سراسری بازرسی کار، ایجاد نظام بیمه بیکاری ویژه صاحبان مشاغل و کارآفرینان و بهسازی الگوی بیمه بیکاری مشاغل مزدبگیری و تقویت و توانمندسازی تشکل‌های کارگری و کارفرمایی با رویکرد افزایش نقش‌آفرینی آنان در نظام تصمیم‌سازی را از دیگر اولویت‌ها در این بخش می‌داند. به گفته وی افزایش تعاملات سازمانی با نهادهای بین‌المللی کار نظیر  ILO،  ICA، GEM  و... در راستای بهره‌مندی از تجارب جهانی و بومی‌سازی مدل‌های موفق می‌تواند به پیشبرد اهداف در این حوزه کمک کند.

ضرورت طراحی و تنظیم فرهنگ ملی مشاغل

این استاد دانشگاه در حوزه امور فرهنگی، اجتماعی و مهارت‌آموزی از ضرورت طراحی و تنظیم فرهنگ ملی مشاغل و تدوین استانداردهای فرهنگ کار سخن می‌گوید.  خانی بر ضرورت برنامه‌ریزی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی در محیط‌های کار از طریق توان‌افزایی دانشی کارگران در این حوزه تأکید کرده و بر این باور است که افزایش مهارت‌آموزی کارگران در جلوگیری از حوادث و کاهش هزینه‌های تأمین اجتماعی و نهادهای حمایتی مؤثر است.  وی به توانمندسازی کارگران و خانواده‌های آنان از طریق طراحی و اجرای بسته جامع آموزش‌های کارگری اشاره و کمک به ایجاد و گسترش تعاونی‌های مسکن و مصرف کارگری را جزو اولویت‌ها در این بخش می‌شمارد. ایجاد پیوند معنی‌دار بین ماهیت و هویت کار و نظام دستمزدها در راستای ترویج و توسعه فرهنگ درآمد حلال و حذف کم‌کاری و بیکاری نیروی کار در محیط کار از جمله مواردی است که وی در حوزه فرهنگی و اجتماعی به وزیر کار پیشنهاد کرده است.

هدایت یارانه‌ها به سمت اشتغال یارانه‌بگیران

خانی در حوزه رفاه اجتماعی هم بر هدایت یارانه‌ها به سمت توانمندسازی و اشتغال یارانه‌بگیران تأکید دارد و بر این باور است که منابع مالی یارانه‌ها باید به سمت ایجاد و توسعه مشاغل کوچک و خرید اوراق بهادار هدایت شود.باید برای حضور همه بنگاه‌های موفق زیر پوشش شستا و سازمان بازنشستگی و سایر سازمان‌های اقتصادی فعال در حوزه وزارت کار در بازار بورس برنامه‌ریزی شود. اقدام برای انحلال یا واگذاری بنگاه‌های زیانده زیر پوشش سازمان‌های اقتصادی فعال در حوزه وزارت تعاون از طریق استقرار نظام شفافیت عملکرد شرکتی نیز از دیگر مواردی است که باید پیش از سایر کارها به آن توجه داشت. بازتوانی پیشکسوتان بازنشسته و افزایش سلامتی و نشاط آنان و تقویت پایه‌های اقتصادی معیشت بازنشستگان باید از طریق استمرار بهینه نظام همسان‌سازی و ارتقای حقوق و درآمد انجام شود.